Pod drodze do portu mija mnie na motorku pewien gość, zatrzymuje się, okazuje się, że rozmawialiśmy w porcie dniu mojego przybycia na temat ewentualnego rejsu do Gao. Rozpoznał mnie natychmiast i ma dla mnie konkretną ofertę. Pinassa do Gao odpływa jutro rano, cena dla mnie to 25000. Mam sporo czasu, więc na cenę się nie zgadzam, proponuję spotkanie w porcie nieco później, nie ma powodu, żebym targował się tu i teraz, popytam innych w porcie. Ale taka postawa okazuje się być najskuteczniejszym sposobem na zbicie ceny, gość ostatecznie schodzi do 20 000, ale i tak nie zamierzam przyklepywać. Umawiamy się na spotkanie w porcie.
Korzystając z wolnego czasu, odbijam do niewielkiej miejscowości Kabara. Nie zastaję tam nic specjalnie ciekawego, ale wykorzystuję czas na fotografowaniu gromadki otaczających mnie dzieci.
Halber wita mnie więc w porcie ze spokojem i pewnością siebie, na dodatek częstuje mnie obiadem i proponuje darmowy nocleg u siebie w porcie, ale o cenie nie chce już dyskutować, Niech mu będzie, nie mam wyjścia, godzę się na jego 20 000 CFA.
Wieczorem na nabrzeżu portowym odbywam ciekawą rozmowę z grupką lokalnych mężczyzn. Choć we francuskim czuję się nieźle, to rozmowa wcale nie jest łatwa. Zacząłem żalić się na ceny dla białych, ale dla nich nie ma w tym nic szczególnie dziwnego
- To normalne, że płacicie więcej, przecież jesteście bogatsi, stać was.
- Nie, ja nie jestem wcale bogaty, dużo podróżuję, ale wydaję niewiele, nie sypiam w pokojach hotelowych, nie jadam w knajpach dla bogatych, jeżdżę rowerem, jem to co Wy. Inaczej już dawno bym stracił wszystkie pieniądze.
- To coś ty za jeden, trzeba będzie dobrze sprawdzić Twoje dokumenty - rzuca trochę młodszy od pozostałych gość siedzący nieco na uboczu. Wyczuwam w tym jednak pewien blef obliczony na sprawdzenie jak się zachowam, czy się nie przestraszę.
- A po co ci moje dokumenty? Co chcesz tam zobaczyć?
- Sprawdzimy, sprawdzimy! - kontynuuje.
- On naprawdę jest z policji! Zadaje pytania, ale na moje nie odpowiada! - Rzucam śmiejąc się do wszystkich i rozluźniam nieco zgęstniałą atmosferę.
Potem rozmawiamy o rzeczywistości życia w Europie, opowiadam im, jaką cenę płacimy za nasz poziom życia, jakie mamy problemy, które tu są zupełnie nieznane. W końcu biali turyści, przyjeżdżający tu na wakacje, urlopy, są zazwyczaj zrelaksowani, w dobrych humorach, niespecjalnie liczą się z wydatkami. Malijczycy właśnie taki obraz białych sobie utrwalają, więc tłumaczę im, jak bardzo różnimy się będąc u siebie w Europie przy codziennych obowiązkach, w pracy itd. Tu w Mali ludzie żyją skromnie, ale za to cały rok mają ciepło, nie ma konfliktów, życie jest spokojne. Wystarczy, że jest woda w studniach, a tu przy rzece to nawet to nie jest konieczne.
Potem rozmawiamy o polityce, o niedawnej wizycie szefa rządu chińskiego w Mali. Moi rozmówcy chwalą Chińczyków, że tyle tu inwestują. Ja natomiast nie podzielam ich entuzjazmu:
- Chińczycy w ogóle nie liczą się ze środowiskiem... - i tu napotykam na nieco zdziwione twarze. No tak, pojęcie ochrony środowiska jest w tej części świata to czysta abstrakcja. Przechodzimy na Obamę, który tu wzbudza wielkie nadzieje.
- Ale wy (biali) to chyba niespecjalnie za Obamą, co?
- Przeciwnie, ja się bardzo cieszę z tego wyboru.
- A dlaczego?
Hmm, tu trzeba dobrze i dyplomatycznie to uzasadnić. Przecież nie powiem, że czarny kolor skóry prezydenta USA wytrąca argumenty trzeciego świata o rasistowskiej postawie świata zachodniej cywilizacji.
- A dlatego, że czarny prezydent USA daje szansę na pokój między światem arabskim a zachodem.
No, ta odpowiedź podobała się bardzo. Ale mimo wszystko niedowierzali mi tak do końca, że jestem szczery. Twierdzili, że generalnie biali Obamy nie popierają. Musiałem tłumaczyć im matematycznie, że to właśnie głosami białych wyborców Obama wygrał wybory, z racji chociażby procentowego udziału białych w amerykańskim społeczeństwie. Dla moich rozmówców wcale nie było to takie oczywiste.
Na koniec o religii.
- Ale muzułmanów to wy chyba za bardzo nie lubicie, co?
- To nieprawda - znów kombinuję dyplomatycznie - Nie lubimy złych ludzi, np. terrorystów, którzy zabijają niewinnych. Alkaidy nie lubimy. Zarówno wśród muzułmanów jak i wśród chrześcijan są dobrzy i źli ludzie - tak, taka odpowiedź okazuje się bardzo celna, Malijczycy unoszą lekko swe głowy i uśmiechają się do siebie z uznaniem dla swojego białego rozmówcy, który nie dał się sprowokować ale też nie unikał odpowiedzi na podchwytliwe pytania.
Nazajutrz, tuż przed podróżą, kupuję u miejscowych handlarek świeży chleb. Upewniam się co do ceny, ale kobieta podaje mi o 100% wyższą. Protestuję, skutkuje – płacę jak miejscowi. Za chwilę wracam po pączki fru-fru. Ile za woreczek? 250?! Nie, to cena dla tubabów, nie, nielubię takiej ceny. Birę dwa woreczki i proponuję łącznie 400, wiedząc, że i tak przepłacam. Kobieta po chwili namysłu bierze pieniądze, ale po krotkiej chwili wybucha:
- Ty nie jesteś dobry! Ty bardzo kochasz pieniądze!
Halbert (z prawej) wraz z ojcem
REJS
Dzień I
Nie zawsze jest fajnie.
Tym razem na pokładzie nie mam wygodnej platformy, muszę się ulokować na niekształtnych twardych workach z ryżem. Na pinassie nie ma też dobrego towarzystwa. Jest co prawda dwóch młodych chłopaków, którzy są bardzo mnie ciekawi i korzystają z każdej okazji, żeby do mnie zagadać, ale nie mówią po francusku, znają jedynie pojedyncze słowa. Pokazują palcem na mój notatnik i mówią „książka”. Tak, książka – odpowiadam, ale na dłuższą metę taka rozmowa mnie bawi. Najlepiej po francusku mówi jeden z członków załogi, porozmawialiśmy chwilę. Bardzo by chciał wyjechać do europy, najlepiej do Hiszpanii, w ślad za swoim kuzynem, który tam jest już od trzech lat. Chciałby tam pracować, np. jako ogrodnik, zarobić dużo pieniędzy. Tu w Mali pracuje na pinassie, ale zarobki są niewielkie. Nie stać go na wizę, bo ta na czarnym rynku kosztuje trzy mln CFA (ok 20 000 zł), czyli jest dla niego nieosiągalna.
- A co byś zrobił z zarobionymi tam pieniędzmi? - pytam.
- Wróciłbym i kupiłbym motopompę. Mógłbym uprawiać ryż i warzywa.
Nie wiem, czy faktycznie by tak zrobił, ale faktem jest, że takich pomp na brzegu Nigru widziałem całkiem sporo. Podobno misja katolicka w Timbuktu prowadzi jakiś program finansujący te niezwykle pomocne urządzenia.
Na pokładzie wśród członków załogi jest jeszcze pewien chłopak – niemowa. Swe kalectwo nadrabia niezwykle aktywną gestykulacją i mimiką. Jest przy tym wiecznie uśmiechnięty i radosny. Gdy zauważy w wodzie hipopotamy, natychmiast daje mi o tym znać, pokazując wymowny gest rękoma imitujący szeroko rozdziawioną paszczę tego wielkiego „przyjemniaczka”.
Niestety mijane przez nas hipopotamy rzadko kiedy otwierają swe paszcze. Zdjęcia, które udaje mi się im zrobić, to raczej dowody na ich obecność niż ciekawe pamiątki z Afryki.
Rejs jest poza tym jest nudny, pejzaże się nie zmieniają. Na przemian po jednej stronie brzeg jest piaszczysty z pojedynczymi drzewami, po drugiej porośnięty trawą, którą pożywiają się liczne stada pasących się krów. Nie ma też słońca, nie ma barw, nie ma kontrastów, nie ma dobrych zdjęć. Ratują mnie książki – przewodnik Lonely Planet i Rowerem... Czytam rozdziały o Egipcie i Sudanie, gdy jechał wzdłuż Nilu. Cały czas przypatruję się brzegom, upewniając się, że pomysł przedarcia się rowerem wzdłuż brzegu był błędny. Co prawda bywają odcinki przejezdne, ale poruszałbym się bardzo powoli, w najlepszym wypadku 30 km dziennie, częściej pchając rower niż niż jadąc. Tyle czasu to ja nie mam, malijska wiza kończy mi się za 20 dni, a czeka mnie jeszcze Hombori, Kraj Dogonów, Burkinafaso...
Dzień II
Wczesnym popołudniem dotarliśmy do Gourma Rharous, bodaj największej miejscowości na całej trasie do Gao, leżącej w 1/3 drogi. O Timbuktu mówi się, e leży na końcu świata, to co dopiero Gourma R. Cumujemy przy gwarnym nabrzeżu, jest okazja, żeby kupić coś świeżego do jedzenia. Nie wiem, czy to dzień targowy, ale ryneczek przy głównej ulicy jest zaskakująco ożywiony. Nie mogę się nadziwić rozmiarom pomidorów – są gigantyczne, a wyhodowane na piasku przecież... Na targu kupić można także dawno niewidziane przeze mnie daktyle i to w cenie kilkukrotnie niższej niż w Mauretanii (2 zł/kg), mniam...
W Gourma Rharous dosiada dwóch pasażerów w turbanach, lokują się obok mnie. Do tej pory sądziłem, że najreligijniejszą osobą na pokładzie jest kapitan, który przynajmniej 7 razy w ciągu doby modli się na dachu. Jednak ci nowi modlą się jeszcze częściej, a jeden z nich w zasadzie większość czasu poświęca na modlitwę, modli się również w nocy. Jedynymi przerwami w modlitwie oprócz snu stanowią posiłki oraz krótkie pogawędki to ze swoim znajomym współpasażerem, to z kapitanem. Nie wiem, czy nie jest przypadkiem imamem. Zazwyczaj siedzi on po turecku, wyprostowany, z głową wielokrotnie owiniętą czarnym szeszem. Jego twarz ma szlachetne, ostre rysy, w dłoniach cały czas trzyma arabski różaniec, wygląda niesamowicie posągowo. Nie, nie odważę się zapytać o możliwość zrobienia zdjęcia. W ogóle najtrudniej przychodzi mi fotografowanie starszych mężczyzn, oni też najczęściej odmawiają. A szkoda, bo Tuaregowie są wyglądają często jak z bajki. Może w Gao się odważę.
Przystanek Gourma-Rharous:
Dzień III
Na brzegach ukazały się długo wyczekiwane przeze mnie wydmy. Patrząc na mapę, ta potężna afrykańska rzeka na tym odcinku wcina się daleko w głąb Sahary, zataczając kilkuset-kilometrowy półokrąg. Byłem ciekaw jak to wygląda w rzeczywistości, czy faktycznie rzeka wcina się między góry piachu? Tak, rzeczywiście, są takie fragmenty, choć wydmy nie są zbyt wysokie. W każdym razie Tuareg może napoić w rzece swojego wielbłąda nie opuszczając pustyni.
Koło południa mglista łuna niesiona przez harmattan nieco opadła i pozwoliła słońcu poświecić nad tutejszym światem. Idę na dach zamontować panele słoneczne, podładuję komórkę i baterię do aparatu. Aż dziw bierze, w jak wielu nieoczekiwanych miejscach, tu, w dzikiej Afryce jest zasięg. Wysokie wieże telekomunikacyjne są w każdej znaczniejszej wiosce, nawet tu, na pustyni. Telefon komórkowy jest tu chyba powszechniejszy niż w Polsce. Również na tej łodzi, przynajmniej połowa dorosłych osób używa swojego telefonu. Załoga ładuje swoje baterie poprzez akumulator silnika łodzi. Rozmowy w Mali są bardzo tanie, dobrze sprawdza się system płatności na kartę, na każdym kroku można dokupić kredyt na rozmowy. Smsy to żadkość, w końcu lokalne języki są niepiśmienne, nie każdy włada francuskim. Malijczycy, gdy widzą jak wyciągam telefon często proszą mnie o wymienienie się numerami, choć nie znają mnie wcale, lub prawie wcale. Mam wrażenie, że to dla nich powód do satysfakcji – posiadanie numeru do białego. Czasem chwalą mi się takimi numerami, pokazując w komórce nr nawet do Polaków. Ja nie dzwonię ze swojego telefonu ani nie odbieram, to zbyt drogie z polską kartą sim. Za to wysyłam smsy. Ratują mnie one w chwilach gorszych, gdy brakuje mi dobrego towarzystwa, gdy czuję się samotnie. Wtedy każda wiadomość z kraju cieszy mnie ogromnie.
Dzień IV
Nooo! Wreszcie jakiś porządny wschód słońca. Niebo nie jest może krystalicznie czyste, ale i tak pozwala słońcu utworzyć na wodzie solidny odblask. Nie wieje za bardzo, nie ma fal, korzystają na tym zdjęcia. Z przyjemnością spędzam cały poranek na dachu. Na brzegach robi się coraz ciekawiej – wydmy robią się coraz wyższe, po lewej stronie utworzył się kilkumetrowy gliniasty klif. Koło południa przepływamy obok wielkich skał, jedna z nich wyrasta prosto z wody dzieląc rzekę na dwie części.
Wiatr się wzmaga, łodzią steruje się coraz ciężej, trzeba uważać, aby wiatr nie obrócił łodzi w poprzek fal. Zatrzymujemy się przy brzegu, aby przeczekać wichurę. Idę na spacer wzdłuż piaszczysto-gliniastego brzegu. Bawię się miękką gliną, która wybija się spomiędzy palców u nóg, mam zabawę jak małe dziecko.
Wiatr nie ustaje, ale nie ma czasu, ruszamy dalej w drogę. Dowiaduję się, że jest mało prawdopodobne, że dopłyniemy dzisiaj do Gao. Wkrótce cumujemy w rybackiej wiosce, wyładowujemy jakieś 100 worków ryżu, ich właściciela oraz imama. Już po ciemku docieramy do Bourem, ostatniej większej miejscowości przed Gao. Zostajemy tu nac. Na placyku przed portem mieści się knajpka, hm, właściwie trudno to tak nazwać, bo nie ma ani dachu ani ścian, jedynie stół z jedzeniem i piciem, ławki po bokach i telewizor. Taki mały, czarno-biały. Leci malijska telenowela. Aktorzy rozmawiają po francusku, ale nie w czystym francuskim, tylko w jego zachodnio-afrykańskiej odmianie. Siadam, oglądam wraz z grupką tubylców. Po filmie reklama jakiegoś kosmetyku, coś w stylu naszych pierwszych reklam – prusakolep, gerda. Następnie krótki filmik propagujący korzystanie z wiedzy jaką daje znajomość cyklu menstruacyjnego. Wymowa neutralna – zarówno jako środek antykoncepcyjny jak i pomoc w zajściu w ciążę. Potem wiadomości, newsy głównie lokalne, afrykańskie. Relacja z konferencji poświęconej rozwiązywaniu problemów produkcji żywności w Afryce. Kolejny news z przejęcia przemytu przeterminowanej żywności. Urzędnik ichniego sanepidu przestrzega: Zawsze sprawdzajcie datę ważności produktów żywieniowych na opakowaniu. Jeżeli jej nie ma oznacza niebezpieczeństwo dla waszego zdrowia! Swoją drogą ciekaw jestem co powiedziałby ten urzędnik mieszkańcom wybrzeży Nigru, którzy piją wodę prosto z rzeki, nawet tu w porcie w Bourem.
Ładowanie...
Dzień V
Tu w Bourem mamy wyładować większość towaru, zejdzie do południa. Idę w teren robić zdjęcia, tym bardziej, że poranek znów jest pogodny. Miejscowość jest całkiem interesująca, zatapiam się w labirynt uliczek prowadzących pomiędzy zabudowaniami z gliny, które tak bardzo lubię. Dochodzę do wzgórza, skąd rozpościera się piękny widok na okolicę. Oj, bateria siada w aparacie, nie mam przy sobie drugiej, muszę wrócić się na pinassę. W trakcie drogi powrotnej pogoda nagle zaczęła się zmieniać, silny wiatr wzbił tumany piachu, nic nie szkodzi, zrobimy Bourem we mgle.
Powrót na łódź, ruszamy, to już ostatni odcinek, wieczorem mamy dotrzeć do Gao. Cieszę się, szczerze mówiąc nie mogę się doczekać, kiedy znów wsiądę na rower. Zasiedziałem się konkretnie na tych łodziach. Toż to przecież łącznie 11 dni na wodzie.
Zdarza się, że łapiemy pojedynczych pasażerów nawet nie cumując przy brzegu. Podpływa do nas mała piroga z dwójką osób na pokładzie, gość z walizką przesiada się w biegu na nasz pokład. Wysiądzie już wkrótce, w małej wiosce rybackiej na wyspie. Ale nie płaci za przewóz gotówką – jego rodzina na brzegu przekazuje kapitanowi spory półmisek smażonych ryb.
Do Gao docieramy całkiem po ciemku, na brzegu najlepiej widoczny jest niebieski neon banku. Tę noc spędzę jeszcze na pokładzie, za darmoszkę, nie ma sensu szukać teraz hotelu. Ale jest sens wyjścia na brzeg, podobno w Gao jest bankomat na moją kartę Visa. Rzeczywiście jest, właśnie w tym banku z neonem, ale niestety moja karta nie działa. Zauważyłem niewielkie zgięcie na pasku magnetycznym, to pewnie dlatego. Musiała się zgiąć w kieszeni, gdy spałem. Szkoda wielka, choć tragedii nie ma. Mam jeszcze spory zapas gotówki w euro, tyle, że trzeba będzie od teraz zacisnąć pasa. Przed snem przeliczam gotówkę dzieląc na dni pobytu – przy oszczędnym życiu powinno wystarczyć do Senegalu. A tam już działa Maestro. Pamiętajcie – w Afryce Zachodniej pożytek z kart Maestro jest niewielki – działają tylko w Senegalu.
Ułożywszy sobie legowisko na dachu, zasypiam w ogłuszającym rechocie żab, dobiegającym z pobliskich rozlewisk rzecznych.
Rodzina jednego z pasażerów płynie po swojego wraz z półmiskiem smażonych ryb na zapłatę
Załoga pinassy. Kapitan nie chciał być na zdjęciu. Im ktoś bardziej religijny tym mniej skory do pozowania. Pierwszy z lewej plemienia Bozo - mają wyraźnie ciemniejszą skórę od pozostałych - Songhai.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz